PHẬT HỌC » THIỀN HỌC
THỰC TẬP VỀ THIỀN
| Thursday, 17.02.2022, 10:34 AM | (414 Xem)
CÁCH SỬ DỤNG
BÀI THIỀN HƯỚNG DẪN
Chúng ta có thể tạo ra tập khí hữu ích, bằng cách noi theo những bài thiền hướng dẫn này.
Mục tiêu – Tìm
hiểu thiền là gì trong truyền thống Phật giáo Tây Tạng; học cách hành thiền và
sự hướng dẫn trong việc tu tập
Thính chúng – Mọi tầng lớp và lứa tuổi
Cấu trúc
·
Giải thích (vấn đề,
nguyên nhân, thí dụ, phương pháp)
·
Thiền (hướng dẫn bằng
từ ngữ chính)
·
Tóm tắt
Nơi hành trì – Bất kỳ nơi nào yên lặng, sạch sẽ và
không bừa bãi
Thời gian hành trì – Buổi sáng, trước khi bắt đầu các sinh
hoạt trong ngày. Nếu không thể làm như vậy, thì vào cuối ngày, trước khi đi
ngủ.
Cách ngồi – Xếp bằng, lót gối không quá cao, không quá thấp, không quá
mềm hay cứng dưới bàn tọa. Nếu không thể ngồi như vậy, thì hãy ngồi trên ghế có
chỗ dựa thẳng. Trong cả hai trường hợp, hãy ngồi thẳng lưng và để hai tay chồng
lên nhau trên bàn chân. Tốt hơn hết là mở hé mắt, thả lỏng tầm nhìn, nhìn xuống
sàn nhà.
Hành thiền bao nhiêu lần – Ít nhất mỗi ngày một lần, hai lần nếu
được (buổi sáng trước khi làm việc và buổi tối trước khi ngủ), mỗi ngày ít nhất
trong vòng một tuần cho mỗi một bài thiền, theo đúng thứ tự mà chúng được liệt
kê trên trang mạng. Bạn có thể lập lại một bài thiền đã hành trì rồi, khi cảm
thấy có nhu cầu.
CÁCH HÀNH
THIỀN
Thiền là một công cụ có thể giúp ta tĩnh tâm, bớt căng thẳng và
phát triển những phẩm chất tốt đẹp. Phần đông những người mới bắt đầu thì rất
hăng hái với việc hành thiền ngay lập tức mà không học hỏi nhiều về Phật pháp.
Tuy nhiên, việc tu tập tiến triển theo giai đoạn là điều tốt đẹp. Khi học hỏi
thêm về những điều Phật dạy thì dần dần, việc hành thiền của chúng ta sẽ trở
nên sâu sắc hơn.
Ở đây, chúng ta sẽ xem xét một vài điểm tổng quát về việc hành
thiền. Một hành giả cao cấp thì có thể thiền bất cứ lúc nào, ở bất cứ nơi nào.
Đối với người mới bắt đầu thì có một nơi thuận tiện để tĩnh tâm là điều hữu
ích, vì môi trường xung quanh có ảnh hưởng rất mạnh mẽ đối với mình
Nơi Hành Thiền
Ta
có thể tưởng tượng một gian phòng có đèn cầy, những bức tượng và nhang là tốt
nhất cho việc hành thiền, và như vậy thì cũng tốt thôi, nếu như mình muốn những
thứ này, nhưng cũng may là không nhất thiết phải có một khung cảnh rườm rà như
vậy, mà điều quan trọng là phòng thiền nên gọn gàng và sạch sẽ.
Khi môi trường xung
quanh ngăn nắp thì sẽ giúp cho tâm thức có trật tự hơn. Một khung cảnh bề bộn
có thể tạo ra ảnh hưởng tiêu cực đối với tâm của mình.
Vào lúc đầu, nếu như môi trường xung quanh yên tĩnh thì rất hữu
ích. Điều này có thể khó có được, nếu như chúng ta sống trong một thành phố
nhộn nhịp, nên nhiều người cố gắng thiền vào sáng sớm, hay lúc khuya. Cuối cùng
thì tiếng động sẽ không làm phiền mình nữa, nhưng lúc đầu thì nó có thể tạo ra
khó khăn cho mình.
Nhạc Và Thiền
Lời
khuyên của đạo Phật là không nên sử dụng nhạc trong khi hành thiền, vì điều này
có nghĩa là mình phải nương tựa vào một sự yên tĩnh từ bên ngoài. Đúng ra thì
chúng ta muốn có khả năng tạo ra sự bình an trong nội tâm.
Tư Thế Hành Thiền
Điều
quan trọng nhất là ngồi một cách thoải mái, giữ lưng thẳng, thư giãn vai, cổ và
cơ bắp trên mặt. Nếu như ngồi trên ghế thoải mái hơn thì cũng tốt. Không nên có
cảm giác như mình bị hành hạ! Trong một vài pháp thiền theo Zen thì hành giả
hoàn toàn không được cử động. Đối với các pháp thiền khác thì nếu bạn cần cử
động hai chân thì cứ cử động, không có vấn đề gì cả.
Thời Gian Hành Thiền
Khi
mới bắt đầu thì nên hành thiền trong khoảng thời gian rất ngắn, chỉ cần ba đến
năm phút là đủ. Ta sẽ thấy khó mà tập trung lâu hơn thời gian này. Nếu thiền
trong thời gian ngắn mà tập trung tư tưởng được nhiều hơn thì tốt hơn là ngồi
lâu mà tâm trí sao lãng, mơ mộng hay thậm chí ngủ gục!
Một trong những nguyên
tắc quan trọng nhất cần ghi nhớ là mọi việc đều có sự thăng trầm. Có những ngày
bạn sẽ hành thiền suông sẻ, và có ngày thì không.
Điều quan trọng là thân tâm được thư giãn, và mình không cố gắng
quá sức. Có những ngày mình muốn hành thiền, còn có ngày thì không. Sự tiến
triển không bao giờ là một đường thẳng tiến, nên có những ngày, mình có thể cảm
thấy yêu đời, rồi ngày kế tiếp thì không khá lắm. Sau một vài năm kiên trì tu
tập, nói chung thì ta sẽ thấy việc hành thiền của mình có tiến bộ.
Hành Thiền Thường Xuyên Như Thế Nào
Điều
quan trọng là gắn bó với việc thực hành. Tốt hơn hết là hành thiền mỗi ngày,
lúc mới bắt đầu thì mỗi thời thiền chỉ kéo dài vài phút. Sau một vài phút đầu
thì có thể nghỉ một thời gian ngắn, rồi lại tiếp tục thiền. Cách thực hành như
vậy thì tốt hơn là ngồi suốt một tiếng đồng hồ như bị hành hạ.
Thiền Thở
Bài
thiền thứ nhất mà đa số bắt đầu thực hành là chỉ ngồi yên lặng và chú tâm vào
hơi thở. Điều này rất hữu ích cho việc tĩnh tâm, khi chúng ta bị căng thẳng.
·
Thở bình thường bằng
mũi – không quá nhanh, không quá chậm, không quá sâu, không quá cạn.
·
Chú tâm vào hơi thở ở
một trong hai nơi – hơi thở đi vào và ra ở mũi, để gia tăng năng lượng, nếu cảm
thấy buồn ngủ; hoặc chú tâm vào cảm giác nơi bụng xẹp và phình ra, để an trú
tâm, khi tâm trí bắt đầu sao lãng.
·
Hãy thở với ý thức
bằng cách đếm các chu kỳ mười hơi thở vào và ra. Khi bắt đầu sao lãng thì hãy
đưa sự chú ý trở lại với hơi thở một cách nhẹ nhàng.
Ở đây, chúng ta không khép kín tâm lại. Hành trì thật sự là nhận
thức được khi tâm ý vừa rời xa hơi thở thì hãy đưa nó trở lại; hay làm cho mình
tỉnh táo, khi mới bắt đầu cảm thấy hôn trầm và buồn ngủ. Điều này không phải
dễ! Thậm chí, ta còn không để ý đến sự hôn trầm hay sao lãng, đặc biệt là khi
có một phiền não liên quan trong đó, ví dụ như suy nghĩ về người nào mình đang
giận. Tuy nhiên, lúc nào hơi thở cũng có mặt. Nó là điều ổn định mà lúc nào ta
cũng có thể đưa tâm ý trở lại.
Lợi Ích Của Thiền Thở
Thiền
thở còn có những lợi ích khác, bên cạnh việc giúp ta chống lại sự căng thẳng
tinh thần. Nếu ta là người mà đầu óc lúc nào cũng “ở trên mây” thì việc chú tâm
vào hơi thở sẽ giúp cho tâm ý an trú trong thực tại. Thiền thở đã được sử dụng
để giảm bớt cơn đau ở một số bệnh viện, đặc biệt là ở nước Mỹ. Nó không chỉ
giảm đau về mặt thể chất, mà còn giảm thiểu nỗi đau tinh thần.
Phát Tâm Từ Cho Tha Nhân
Một
khi đã giúp tâm lắng dịu bằng thiền thở thì ta có thể sử dụng tâm thức mở rộng
và tỉnh giác để phát tâm từ hướng về người khác nhiều hơn. Lúc mới bắt đầu thì
ta không thể nghĩ rằng, “Bây giờ thì tôi thương tất cả mọi người”, rồi thật sự
cảm nhận được điều này. Việc này không hàm chứa sức mạnh của sự thực hành. Ta
sẽ sử dụng một quá trình tư tưởng hợp lý để xây dựng cảm nhận về tình thương:
·
Tất cả các sinh loài
đều tương quan lẫn nhau. Chúng ta đều có mặt ở đây.
·
Tất cả mọi người đều
giống nhau về mặt muốn được hạnh phúc và không muốn khổ.
·
Tất cả mọi người đều
muốn được ưa chuộng; không ai muốn bị ghét bỏ hay thờ ơ.
·
Tất cả chúng sinh đều
giống nhau, kể cả mình.
Vì tất cả chúng ta đều tương quan lẫn nhau, nên ta cảm thấy
rằng:
·
Nguyện cho tất cả mọi
người được hạnh phúc và nhân tạo ra hạnh phúc. Nếu như mọi người đều hạnh phúc
và không có khó khăn thì tuyệt vời biết mấy.
Hãy tư duy về điều này, và tưởng tượng nơi tim mình có một luồng
ánh sáng màu vàng như mặt trời, chiếu sáng khắp muôn phương với tình thương cho
tất cả mọi người. Nếu như tâm sao lãng thì hãy đưa nó trở lại với cảm giác này:
“Nguyện cho mọi người được hạnh phúc.”.
Thiền Cho Đời Sống Hàng Ngày
Nếu
thực hành những pháp thiền này thì chúng ta sẽ phát triển những công cụ mà mình
có thể sử dụng trong đời sống hàng ngày. Mục tiêu cuối cùng không phải là khả
năng theo dõi hơi thở suốt cả ngày, mà nói chung là sử dụng kỹ năng này để tập
trung vào bất cứ điều gì mình muốn. Nếu như đang nói chuyện với ai mà mình cứ
nghĩ, “Chừng nào thì họ mới câm mồm đây?!”, thì công phu hành thiền sẽ giúp
mình nghĩ rằng, “Đây là một con người, họ cũng muốn được người khác ưa thích và
lắng nghe, giống như mình vậy thôi.”. Đó là cách mà thiền có thể giúp ích cho
mình trong đời sống riêng tư và khi giao tiếp với mọi người.