NIỆM RẢI TÂM TỪ CHO MÌNH

Niệm rải tâm từ cho mình

Đề mục niệm rải tâm từ cho chính mình trước tiên bằng 4 cách như sau:

Hành giả tiến hành đề mục niệm rải tâm từ cho chính mình bằng 4 cách trên, cho đến khi nào tâm từ phát triển và tiến hoá trong đối tượng bên trong của mình một cách khắng khít, vững chắc, thiện tâm an lạc hợp với tâm từ; khi ấy mới có thể làm nền tảng để tiếp tục tiến hành niệm rải tâm từ đến 4 hạng người theo tuần tự trước sau.

Niệm rải tâm từ theo tuần tự:

Bốn hạng người, hành giả nên niệm rải tâm từ theo tuần tự trước sau như sau:

1- Piyapuggala: Hạng người thương yêu.

Hạng người này đã từng quen biết, thân mật với mình, là bạn bè cùng chung trong công việc, thường giúp đỡ lẫn nhau.

Hành giả niệm rải tâm từ đến một người thương yêu ấy bằng 4 cách số ít như sau:

Hành giả niệm rải tâm từ đến nhiều người thương yêu ấy bằng 4 cách số nhiều như sau:

Hành giả tiến hành niệm rải tâm từ đến những người thương yêu ấy, tâm từ dễ phát sanh và tiến triển tốt, thiện tâm hợp với tâm từ được an lạc, khắng khít, vững chắc trong đối tượng những người thương yêu ấy; khi hành giả đã có tâm từ vững chắc làm nền tảng, có đại thiện tâm hợp với tâm từ được an lạc, để phát triển tâm từ rải khắp đến những hạng người tiếp theo, đó là hạng người thương yêu nhiều.

2- Atippiyapuggala: Hạng người thương yêu nhiều.

Hạng người này như ông bà, cha mẹ, thầy tổ,… là những ân nhân có công sinh thành, nuôi dưỡng và dạy dỗ mình nên người. Bình thường ta rất thương yêu họ với tâm tham, và mỗi khi họ bị bệnh hoạn ốm đau, thì tâm sân nóng lòng phát sanh buồn rầu lo lắng. Do đó, hành giả không nên bắt đầu tiến hành niệm rải tâm từ, bởi vì tâm từ khó phát sanh, mà nên tiến hành niệm rải tâm từ đến những hạng người thương yêu nhiều này sau hạng người thương yêu.

Hành giả vốn đã có tâm từ vững chắc làm nền tảng, có đại thiện tâm hợp với tâm từ được an lạc làm căn bản, khi ấy hành giả tiếp tục tiến hành niệm rải tâm từ đến hạng người thương yêu nhiều bằng 4 cách như trên (averā hontu…) không còn trở ngại nữa. Khi tâm từ phát sanh và tiến triển tốt, thiện tâm hợp với tâm từ được an lạc, khắng khít, vững chắc trong đối tượng ấy, để phát triển tâm từ rải khắp đến những hạng người tiếp theo, đó là hạng người không thương, không ghét.

3- Majjhattapuggala: Hạng người không thương, không ghét.

Hạng người này là những người không có ân nghĩa trực tiếp với mình, nên tâm từ khó phát sanh đến với họ. Do đó, hành giả không nên bắt đầu tiến hành niệm rải tâm từ, bởi vì tâm từ khó phát sanh, mà nên tiến hành niệm rải tâm từ đến những hạng người không thương, không ghét này sau hạng người thương yêu nhiều.

Hành giả vốn đã có tâm từ vững chắc làm nền tảng, có đại thiện tâm hợp với tâm từ được an lạc làm căn bản, khi ấy hành giả tiếp tục tiến hành niệm rải tâm từ đến hạng người không thương, không ghét bằng 4 cách như trên (averā hontu…) không còn trở ngại nữa. Khi tâm từ phát sanh và tiến triển tốt, thiện tâm hợp với tâm từ được an lạc, khắng khít, vững chắc trong đối tượng ấy, để phát triển tâm từ rải khắp đến những hạng người tiếp theo, đó là hạng người thù địch.

4- Verīpuggala: Hạng người thù địch.

Hạng người này đã là người thù địch với mình hoặc với gia đình, dòng họ… của mình; cho nên mỗi khi nghĩ đến họ, thì tâm sân phát sanh, tâm từ khó phát sanh lên được. Do đó, hành giả không nên bắt đầu tiến hành niệm rải tâm từ, mà nên tiến hành niệm rải tâm từ đến những hạng người thù địch này ở giai đoạn cuối cùng sau hạng người không thương, không ghét.

Sau khi hành giả tiến hành niệm rải tâm từ đến hạng người không thương, không ghét, tâm từ phát sanh và tiến triển tốt, thiện tâm hợp với tâm từ được an lạc làm nền tảng vững chắc, khi ấy hành giả tiếp tục tiến hành niệm rải tâm từ đến hạng người thù địch bằng 4 cách như trên (averā hontu…). Nếu tâm từ phát sanh và tiến triển tốt, thiện tâm hợp với tâm từ được an lạc, khắng khít, vững chắc trong đối tượng ấy, thì đó là thiện pháp tăng trưởng tốt.

– Nếu tâm từ không phát sanh, chỉ có tâm sân hận phát sanh, thì hành giả cần phải khuyên dạy mình rằng: “Tâm sân hận là loại ác tâm có ác nghiệp, nếu chúng sinh sau khi chết, do tâm sân ác nghiệp ấy cho quả tái sanh, thì thường bị sa đoạ trong cõi địa ngục, chịu bao nhiêu nỗi khổ cực hình, bởi do ác nghiệp của mình đã tạo (trong kiếp quá khứ). Chúng sinh đang chịu khổ trong cõi địa ngục ấy, điều chắc chắn là không phải do hạng người thù địch của mình, mà sự thật là do tâm sân ác nghiệp của mình cho quả tái sanh sa vào cõi địa ngục”.

– Nếu hành giả kinh sợ mọi cảnh khổ cực hình trong cõi địa ngục, thì cố gắng tinh tấn chế ngự, đè nén không cho phát sanh tâm sân, để thiện tâm hợp với tâm từ phát sanh; hành giả tiếp tục tiến hành niệm rải tâm từ đến hạng người thù địch ấy bằng 4 cách như trên (averā hontu…), tâm từ phát sanh và tiến triển tốt, thiện tâm hợp với tâm từ được an lạc, khắng khít vững chắc trong đối tượng ấy. Đó là điều thiện pháp phát triển.

– Trường hợp tự khuyên dạy mình như vậy, mà không chế ngự, đè nén được tâm sân hận, thì hành giả nên quán xét đến 5 quả báu của đức tính nhẫn nại trong kinh Khantisutta [3] và 11 quả báu của tâm từ trong kinh Mettāsutta [4].

Khi quán xét đến 5 quả báu của đức nhẫn nại và 11 quả báu của tâm từ, hành giả chế ngự, đè nén không cho tâm sân phát sanh, để thiện tâm hợp với tâm từ phát sanh; hành giả tiếp tục tiến hành niệm rải tâm từ đến những hạng người thù địch ấy bằng 4 cách như trên (averā hontu…), tâm từ phát sanh và tiến triển tốt, thiện tâm hợp với tâm từ được an lạc, khắng khít, vững chắc trong đối tượng ấy. Đó là điều thiện pháp phát triển.

– Trường hợp quán xét 5 quả báu của đức nhẫn nại và 11 quả báu của tâm từ như vậy, mà vẫn không chế ngự, đè nén được tâm sân, thì hành giả quán xét đến lời giáo huấn của Đức Phật trong Saṃyuttanikāya(Đồng hợp bộ kinh), bộ Nidānavagga các kinh như Mātusutta, Pitusutta, v.v…

Đức Phật dạy rằng:

– “Này chư Tỳ khưu, trong vòng tử sanh luân hồi từ vô thuỷ không sao kể xiết được… người mà chưa từng là mẹ của ta, là cha, là anh, là chị, là em, là con trai, là con gái của ta… không dễ gì tìm thấy được.

Điều đó tại sao? Bởi vì trong vòng tử sanh luân hồi của mỗi chúng sinh từ vô thuỷ cho đến kiếp hiện tại này, đã trải qua vô số kiếp không sao kể xiết được”.

Như vậy, ắt có cha, mẹ, anh, chị, em, v.v… trong những kiếp quá khứ đúng như lời giáo huấn của Đức Phật. Trong số người mà ta cho là hạng người thù địch của ta, chắc chắn số người ấy cũng đã từng là cha mẹ, ân nhân của ta, đã từng nuôi dưỡng, dạy dỗ ta nên người. Họ đã từng thương yêu ta và chính ta cũng đã từng thương yêu họ. Nay kiếp hiện tại này dù họ là con người thế nào (có thân thể khác xưa), và ta (cũng có thân thể khác) song tâm cũng liên quan tình cảm với nhau, dù cho kiếp này họ là người thù địch của ta đi chăng nữa, ta cũng không nỡ lòng nào giận hờn, thù ghét… họ, tâm của ta cần phải tỏ ra biết đến công ơn của họ. Như vậy, bậc Thiện trí gọi ta là con người tốt, là con người biết ơn và đền ơn.

Khi quán xét ân nhân cũ của ta, thiện tâm phát sanh, đồng thời thiện tâm biết ơn và đền ơn nghĩ đến những bậc ân nhân trong những tiền kiếp, nay dù là hạng người thù địch, ta không nên có tâm sân hận đối với họ. Trước đó, hành giả vốn đã có thiện tâm hợp với tâm từ được an lạc làm căn bản; khi ấy hành giả tiếp tục tiến hành niệm rải tâm từ đến những hạng người thù địch ấy bằng 4 cách như trên (averā hontu…),tâm từ phát sanh và tiến triển tốt, thiện tâm hợp với tâm từ được an lạc, khắng khít, vững chắc trong đối tượng ấy.

Tóm lại, hành giả tiến hành đề mục niệm rải tâm từ theo tuần tự đối tượng trước đến đối tượng sau; tâm từ của đối tượng trước làm nền tảng vững chắc cho tâm từ của đối tượng sau theo tuần tự như sau:

1- Bắt đầu, hành giả tiến hành niệm rải tâm từ đến cho chính mình.

2- Tiếp đến tuần tự, hành giả tiếp tục tiến hành niệm rải tâm từ đến hạng người thương yêu.

3- Tiếp đến tuần tự, hành giả tiếp tục tiến hành niệm rải tâm từ đến hạng người thương yêu nhiều.

4- Tiếp đến tuần tự, hành giả tiếp tục tiến hành niệm rải tâm từ đến hạng người không thương, không ghét.

5- Cuối cùng tuần tự, hành giả tiếp tục tiến hành niệm rải tâm từ đến hạng người thù địch, tâm từ phát sanh và tiến triển tốt, thiện tâm hợp với tâm từ được an lạc, khắng khít vững chắc trong mỗi đối tượng. Đó là điều thiện pháp phát triển.

Phương pháp tiến hành niệm rải tâm từ được trình bày trên, tâm từ của hành giả phát xuất trực tiếp từ thiện tâm hợp với tâm từ hướng rải đến từng mỗi đối tượng, nên nghĩ thầm ở trong tâm. Cho nên, hành giả cần phải có đủ 5 pháp: đức tin, tinh tấn, niệm, định, tuệ làm nền tảng cơ bản vững chắc, để tiến hành niệm rải tâm từ đến từng mỗi đối tượng, tâm từ phát sanh và tiến triển tốt, nên thiện tâm hợp với tâm từ được an lạc trong từng mỗi đối tượng.

Trích từ trong cuốn Tâm Từ – Tỳ Khưu Hộ Pháp) Theo bộ Thanh tịnh đạo (Visuddhimagga)